Książę Władysław
Był postacią wielce zasłużoną dla Ziemi Dobrzyńskiej, a zwłaszcza dla Lipna. Imię odziedziczył po swym stryju, Władysławie Łokietku. Zwany był też Włodkiem, Garbaczem czyli Garbatym. Urodził się przed 1303 rokiem. Był jednym z najstarszych dzieci Siemowita.
Założył dwa miasta, a mianowicie Rypin i Lipno. Był synem Siemowita, księcia dobrzyńskiego (brata Władysława Łokietka) i Anastazji, księżnej halickiej. W 1316 roku, już jako kilkunastoletni chłopiec , objął rządy nad Księstwem Dobrzyńskim wraz ze swym bratem Bolesławem. Nadawał liczne przywileje. Spośród dziesięciu znanych dokumentów, dziewięć wydał w Bobrownikach, a jeden – najważniejszy – w Rypinie. W dniu 12 marca 1329 roku Władysław wystawił w Dobrzyniu nad Wisłą przywilej dla czterech wsi (Wola, Dąbrówka, Lubin i Murzynowo) dla synów kasztelana łęczyckiego Piotra Ogona.
Jednak przede wszystkim w pamięci potomnych pozostał jako założyciel miast dobrzyńskich: Rypina i Lipna. W dniu 24 czerwca 1345 roku książę Władysław wyniósł osadę Rypin do rzędu Miast, nadając jej prawo chełmińskie i jako uposażenie 23 włóki ziemi, znaczny obszar lasu i rybołówstwo w Rypienicy, młyn oraz tartak.
Zaś w dniu 15 kwietnia 1349 roku Władysław wyniósł osadę Lipno do rzędu miast, nadając mu prawo chełmińskie i 26 włók ziemi z pięcioma zagrodami morgowymi w mieście wójtowi Mikołajowi Rudnikowi, uwalniając go na 12 lat od wszelkich danin. Świadkiem tego przywileju, wydanego na zamku w Bobrownikach, był Marcin Godziszewski herbu Ogończyk z Godziszew koło Rypina. Ponadto na miejscu pierwotnego, drewnianego kościoła w Lipnie wzniósł książę murowaną świątynię pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, a także fundował gotycki kościół w Rypinie pod wezwaniem Świętej Trójcy.
Wiarygodna tradycja ustna przedstawiała go jako twórcę murowanego zamku w Bobrownikach. Od 1348 roku używał wyłącznie tytułu księcia dobrzyńskiego. Zmarł między 5 czerwca 1351 roku a grudniem 1353 roku. Był oceniany jako władca mądry, spokojny, gospodarny, a przede wszystkim wierny i osłuszny królom polskim – Władysławowi Łokietkowi i Kazimierzowi Wielkiemu.
Żoną Władysława była nieznana bliżej Anna, która występuje jako księżna łęczycka i dobrzyńska.
Mikołaj Rudnik
Spośród wielu postaci związanych z Lipnem, które przewijają się na kartkach historycznych zapisów należy wymienić Mikołaja Rudnika, pierwszego wójta miasta, jego twórcę, żyjącego w XIV wieku.
Jadwiga Jałowiec w swoim wierszu „Mikołaj rudnik” tak pisze o nim:
Otom jest – Mikołaj Rudnik-
Wójt – wychylam się
Zza sześciu i pół wieku,
Aby da świadectwo
Tamtego dnia.
Przybywszy do Bobrownik
Przyklęknąłem kornie
Przed obliczem księcia
Dobrzyńskiego – Władysława –
Zwanego Garbatym.
Przyjąłem honor opieki
Nad grodem
Wyniesionym do zaszczytu miasta...
W dniu 15 kwietnia 1349 roku otrzymał od Władysława, księcia dobrzyńskiego i łęczyckiego dokument lokacyjny miasta Lipna. Dokument te wyniósł osadę Lipno do rzędu miast.
Wójtem – zasadźcą Lipna został Mikołaj o przydomku Rudnik. Przydomek dowodzi jego polskiego pochodzenia, a przez zwie go „mężem wielkiej prawości i przedziwnej godności swych zalet, który jaśnieje urodziskiem wytwornych obyczajów”. Zapewne należał od do zamożnej rodziny rycerskiej i wiele podróżował po świecie.
Na mocy tego przywileju lokował miasto na 26 włókach ziemi. Samego wójta książę obdarzył 12 wolnymi i 5 morgami gruntu na założenie ogrodów, a nadto – zgodnie z ogólnym zwyczajem – trzecią częścią różnych dochodów i połowę łaźni wreszcie bezpłatnym przemiałem zboża i słodu w młynie książęcym.
Misja założycielska Rudnika powiodła się. Gród nad rzeką Mienią stał się niebawem jednym z najważniejszych miast na Ziemi Dobrzyńskiej. Lipno od 1371 roku było już powiatem.
Mikołaj Rudnik sprowadził do miasta osadników, którzy rekrutowali się zarówno po stronie Polaków, jak i Niemców. Do tych ostatnich należał Piotr Kruese, burmistrz Lipna, który sprawował urząd w 1386 roku.
Przywilej lokacyjny wspomina o dzieciach Mikołaja rudnika, dlatego wójta Czambora z 1425 roku uważać można za jednego z jego potomków. Imię Czambór było używane głównie w rodzinie Rogalów, który oto ród występował wśród szlachty dobrzyńskiej.
Zenon Góźdź
