Co to jest spirometria?
Spirometria to najpopularniejsza metoda badania funkcji płuc, podstawowe badanie zaburzeń w układzie oddechowym. Pierwsze pomiary spirometryczne wykonał John Hutchinson w Londynie w 1848 r.– korzystając ze zbudowanego przez siebie spirometru. Oznaczał on pojemność płuc, którą nazwał pojemnością życiową czyli zdolność do życia – a więc maksymalną ilość powietrza zawartą w płucach pomiędzy maksymalnym wdechem i wydechem – i uznał jej przydatność jako czynnika prognostycznego. Zaproponował wykorzystanie spirometrii - pomiaru pojemności życiowej - jako miary zdolności życia przydatnej dla celów ubezpieczeniowych. Jednak do dnia dzisiejszego, nawet w dużych ubezpieczeniach nie wymaga się badań spirometrycznych w celu identyfikacji osób z wysokim ryzykiem przedwczesnej umieralności.
W latach 40 i 50 XX stulecia – wprowadzono pomiary dynamiczne – w czasie maksymalnego wysiłku oddechowego. Od tamtych lat – spirometria zdobywała sobie coraz więcej zwolenników – a w ramach integracji europejskiej – pojawiły się pierwsze dokumenty dotyczące standaryzacji spirometrii – początkowo pod egidą Europejskiej Komisji Węgla i Stali, która była zaczątkiem EWG.
Badanie spirometryczne jest stosunkowo proste, bezinwazyjne i trwa około 5-10 minut. Polega na pomiarze objętości i pojemności powietrza zawartego w płucach oraz prędkości przepływu powietrza przez drogi oddechowe w czasie wykonywania specyficznych (maksymalnych) manewrów oddechowych – głębokiego wdechu i wydechu.
Spirometria jest ważnym narzędziem pomocnym w ocenie głównie takich schorzeń, jak astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).
Pomiar ten jest stosowany w rutynowej diagnostyce i kontroli pacjentów z chorobami układu oddechowego
oraz bywa coraz częściej wykorzystywany przez lekarzy rodzinnych. W medycynie jest niewiele tak prostych do wykonania badań, które zapewniałyby równie dużą ilość informacji. Badanie spirometryczne jest przeprowadzane przy użyciu urządzenia zwanego spirometrem.
Dlaczego warto przeprowadzać to badanie na skalę masową?
Wiele krajów organizuje już dni lub tygodnie badań spirometrycznych. W Polsce pierwsze masowe badania spirometryczne były wykonane w Bydgoszczy w 1998 roku. Zbadano wówczas 1072 osoby, spośród których u blisko 19% stwierdzono cechy obturacji oskrzeli typowe dla POChP. W 1999 roku badania przeprowadzono w 12 ośrodkach w Polsce u 13 000 osób. Wyniki tych badań dały podstawę do wprowadzenie w 2002 roku Narodowego Programu Wczesnego Wykrywania POChP. Udowodniono, że przeprowadzenie badań spirometrycznych na skalę masową to łatwy i wydajny sposób na zwrócenie uwagi nie tylko obywateli oraz osób zainteresowanych, lecz także tych, u których w przeciwnym razie nie zdiagnozowanoby obturacyjnego schorzenia płuc. Mogą one zwiększać świadomość zagrożenia chorobą i popularyzować w lokalnej społeczności kwestie związane ze zdrowiem i chorobami płuc.
Te badania spirometryczne mają dwojaki cel. Z jednej strony wywierają wpływ na zdrowie społeczeństwa,
umożliwiając wielu niebadanym wcześniej osobom poddanie się pomiarowi funkcji płuc. U 20% osób z grupy wysokiego ryzyka POChP (palaczy lub byłych palaczy tytoniu po 40 roku życia) wykrywa się chorobę. Nie ma innej tak skutecznej i taniej metody wczesnego wykrywania poważnej choroby, jak wykonanie spirometrii w grupie wysokiego ryzyka POChP. Z drugiej strony badania te zwracają uwagę na kwestie związane ze zdrowiem i chorobami płuc, zwiększając dzięki temu świadomość społeczną. Imprezy te dają możliwość zwrócenia uwagi władz służby zdrowia, polityków oraz najważniejszych opiniotwórców.
Jakie były wyniki przeprowadzonych badań?
Ogólne wyniki można streścić następująco:
Spośród ponad 100 000 przebadanych osób w Polsce w ramach Narodowego Programu Wczesnego Wykrywania POChP, u niemal 20% stwierdzono pewien stopień obturacji dróg oddechowych, niemal 50% stanowili palacze, a 5% – chorzy na astmę.
Organizatorzy tych badań uznali, że spirometria stanowi przydatną metodę wykrywania obturacji dróg oddechowych na wczesnym etapie rozwoju u dużego odsetka mieszkańców miast.
Planowane badania w Lipnie dnia 14.10. 2010:
Poradnia Chorób Płuc w Lipnie, ul. Nieszawska 6, w godzinach 9.00 – 14.00
Badania kierowane są do palaczy, byłych palaczy i biernych palaczy tytoniu
tel. 54 288 03 77
