Od nowego roku szykuje się wielka rewolucja w zasiłkach. To m.in. wyższy zasiłek chorobowy za pobytw szpitalu, większy krąg osób uprawnionych do macierzyńskiego, czy krótszy okres zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia. Przedsiębiorca nie straci również zasiłku, gdy spóźni się z opłaceniem składek.
Zmian w zasiłkach od stycznia będzie więcej. Wszystkie te zmiany wynikają z nowelizacji ustawy zasiłkowej z 24 czerwca 2021 r.
Zasiłek mimo spóźnienia ze składkami
Jedna ze zmian dotyczy prawa do zasiłku chorobowego dla osób objętych dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, czyli między innymi prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących. W przypadku opłacenia składek po terminie nie będą oni już wyłączeni z dobrowolnego chorobowego, a tym samym nie będą musieli składać wniosków o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie, by zachować prawo do zasiłku. Co roku ZUS otrzymywał ponad 150 tys. takich wniosków. Od nowego roku takie wnioski nie będą już potrzebne – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Dodatkowo w przypadku osób, których niezdolność do pracy powstanie w okresie, gdy będą miały zaległości z tytułu składek w kwocie wyższej niż 1 proc. minimalnego wynagrodzenia, nowo wprowadzane regulacje umożliwią otrzymanie świadczenia po spłacie zadłużenia. Prawo do tych świadczeń ulegnie jednak przedawnieniu, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia. Przeszkodą w wypłacie zasiłku nie będzie natomiast zadłużenie wynoszące maksymalnie 1 proc. minimalnego wynagrodzenia. To zasady analogiczne jak w przypadku świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.
Wyższy zasiłek za pobyt w szpitalu
Od nowego roku zasiłek chorobowy za czas pobytu w szpitalu wzrośnie z 70 proc. do 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Zmieni się również zasada ustalania podstawy wymiaru zasiłku. Nie będzie obliczana na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków (bez względu na ich rodzaj) nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy. Dotychczas w przepisach była mowa o przerwie krótszej niż 3 miesiące kalendarzowe.
Korekty okresu zasiłkowego
Tzw. okres zasiłkowy wynosi standardowo 182 dni i określa łączny czas, przez który można pobierać zasiłek chorobowy. Do tego samego okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie nieprzerwane okresy niezdolności do pracy, nawet jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana różnymi przyczynami. W przypadku przerw w niezdolności do pracy, do okresu zasiłkowego wlicza się okres niezdolności do pracy, przypadający przed przerwą o ile jest ona spowodowana tą samą przyczyną, a przerwa nie przekracza 60 dni. Od stycznia nie będzie mieć znaczenia, jaka choroba była powodem niezdolności do pracy przed i po przerwie. Przerwa będzie liczona tak samo, bez względu na to czy chodzi o te same choroby, czy różne. Wyjątkiem od tej zasady ma być niezdolność do pracy przypadająca na czas ciąży. Do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą wynoszącą do 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży.
Zasiłek po ustaniu zatrudnienia
Według nowych przepisów zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia np. po rozwiązaniu umowy o pracę będzie przysługiwał przez krótszy okres – do 91 dni. Ta zasada nie będzie dotyczyła m.in. osób chorych na gruźlicę lub niezdolnych do pracy w okresie ciąży. Osoba, której wyczerpał się okres zasiłku, nadal będzie mogła wystąpić o świadczenie rehabilitacyjne. Przysługuje ono maksymalnie przez 12 miesięcy osobie, która dalej choruje, jednak rokuje odzyskanie zdolności do pracy w wyniku dalszego leczenia lub rehabilitacji.
Macierzyński w razie śmierci pracodawcy
Prawo do zasiłku macierzyńskiego uzyskają od stycznia kobiety, które urodziły dziecko po ustaniu zatrudnienia, jeśli ubezpieczenie zakończyło się w czasie ciąży z powodu śmierci pracodawcy. Dotychczas nie miały w takiej sytuacji prawa do zasiłku. Jeśli ubezpieczona była zatrudniona na umowę o pracę i ta umowa wygasła z powodu śmierci pracodawcy, to do dnia porodu kobieta będzie otrzymywać zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. To znaczy, że kobiety w ciąży, które stracą umowę w związku ze śmiercią pracodawcy, będą zabezpieczone tak samo jak te, których pracodawca uległ likwidacji lub upadłości.
Od 18 września 2021 r. do renty z tytułu niezdolności do pracy jest uwzględniany również okres pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, za który nie było obowiązku opłacania składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Znaczące zmiany, które wejdą w życie od stycznia 2022 r. będą miały również związek z dorabiającymi do renty socjalnej.
Aby uzyskać prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, ubezpieczony musi spełnić jednocześnie kilka warunków. Przede wszystkim musi być niezdolny do pracy i posiadać wymagany okres składkowy i nieskładkowy, odpowiedni do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli np. ubezpieczony ukończył 30 rok życia musi mieć 5 lat stażu pracy i cały ten okres musi przypadać w ostatnim 10-leciu przed dniem złożenia wniosku lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Oprócz wymaganego stażu ważna jest również data powstania niezdolności. Musi ona powstać w okresach składkowych lub nieskładkowych ściśle określonych w ustawie emerytalnej, np. w okresie ubezpieczenia, pobierania zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, opiekuńczego albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Dzięki nowelizacji przepisom, od 18 września ZUS przy ustalaniu prawa do renty weźmie pod uwagę również okres pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, za który nie było obowiązku opłacania składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Okresów tych nie wlicza się do 10-lecia przypadającego przed dniem złożenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Korzystniejsze zmiany dla dorabiających do renty socjalnej
Od stycznia 2022 r. zmienią się zasady zawieszania renty socjalnej, będą stosowane te same zasady co do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dla wielu rencistów będzie to oznaczało możliwość pobierania renty w pełnej lub zmniejszonej wysokości. Obecnie renta socjalna jest zawieszana za miesiąc, w którym świadczeniobiorca osiągnie przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (obecnie 3853,20 zł brutto). Od stycznia 2022 r. jeśli przychód będzie wyższy niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130 proc. tej kwoty (obecnie 7 155,90 zł), część renty socjalnej będzie przysługiwać. Dopiero gdy przychód przekroczy wyższy prób 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, renta będzie zawieszona. Na bieżąco renta będzie wypłacana (w pełnej wysokości lub zmniejszona) albo będzie zawieszona, ale jej ostateczne rozliczenie nastąpi po zakończeniu roku kalendarzowego. Będzie można porównać przychód z każdego miesiąca osobno lub z całego roku. Jest to dobra wiadomość dla osób, których wypłaty za pracę z kilku miesięcy są kumulowane lub którzy pracują tylko część roku. Od nowego roku będą mogli być rozliczani z przychodu z każdego miesiąca osobno, ale też z łącznego przychodu z całego roku.
Co ważne katalog przychodów zostanie ograniczony. Na zawieszenie renty socjalnej nie będzie wpływać przychód z tytułu najmu czy dzierżawy, a także z niektórych rodzajów pracy, np. przychody z umowy zlecenia uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów jeśli nie ukończyli 26 roku życia. Nie będą również wliczane honoraria z tytułu działalności twórczej lub artystycznej. Inaczej mówiąc, renta socjalna będzie podlegała takim samym zasadom co renty z tytułu niezdolności do pracy – wyjaśnia rzeczniczka.
Ważne zmiany nastąpią również od stycznia 2022 r. dla osób dorabiających do emerytur i rent z tytułu niezdolności do pracy. Przepisy ujednolicają zasady przeliczania wysokości świadczeń przyznanych na nowych i starych zasadach, aby żadna z grup pracujących emerytów i rencistów nie była w uprzywilejowanej sytuacji.
Od nowego roku pracujący emeryci i renciści pobierający świadczenia przyznane na starych zasadach, będą mogli tylko raz w roku, a nie jak obecnie – co kwartał złożyć wniosek o przeliczenie dopracowanego stażu, doliczając wyłącznie okresy składkowe. Tak jak obecnie, robią to osoby otrzymujące tzw. nowe emerytury. Przeliczenie świadczeń (przyznanych na starych i nowych zasadach) jest także możliwe po ustaniu ubezpieczenia, czyli np. rozwiązaniu umowy o pracę.
Od nowego roku zostają uchylone przepisy , które umożliwiały ponowne obliczenie wysokości emerytury lub renty z uwzględnieniem zarobków uzyskanych po przyznaniu świadczenia z zastosowaniem nowej kwoty bazowej, która obowiązywała w dniu złożenia wniosku o przeliczenie.
Źródło: nadesłane, Krystyna Michałek regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim
