Od 2022 roku obowiązują trzy nowe terminy przekazywania dokumentów rozliczeniowych i płatności składek. To 5., 15. i 20. dzień danego miesiąca. Od stycznia przedsiębiorcy mają również obowiązek comiesięcznego składania dokumentów rozliczeniowych.
Termin do 5. dnia następnego miesiąca pozostaje bez zmian dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, czyli m.in. dla urzędów gmin i miasta. Dla pozostałych płatników składek termin zależy od tego, czy posiadają osobowość prawną, czy też nie. Na przykład dla spółek kapitałowych, spółdzielni, fundacji- będzie to termin do 15. dnia następnego miesiąca. Natomiast dla pozostałych płatników składek, m.in. jednoosobowych firm i innych podmiotów bez osobowości prawnej- będzie to termin do 20. dnia następnego miesiąca – wyjaśnia Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Nowe terminy dotyczą opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych, rozliczanych w dokumentach składnych za styczeń 2022 r. i za następne miesiące.
Co ważne od stycznia przedsiębiorcy mają również obowiązek comiesięcznego składania dokumentów rozliczeniowych. Dotyczy to również przedsiębiorców, którzy opłacają składki tylko na własne ubezpieczenia. Zwolnieni z tego obowiązku są tylko duchowni, osoby składające dokumenty za nianie oraz osoby, które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu na podstawie art. 7 ustawy systemowej.
Zmiany mają związek z wejściem w życie pakietem ustaw zwanych Polskim Ładem. Więcej szczegółowych informacji znajduje się na stronie internetowej www.zus.pl.
O zasiłek opiekuńczy mogą ubiegać się osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny.
Ubezpieczony rodzic może otrzymać zasiłek opiekuńczy na dziecko, gdy jest ono chore albo objęte izolacją domową lub kwarantanną. Z zasiłku opiekuńczego może również skorzystać, gdy musi zaopiekować się zdrowym dzieckiem w wieku poniżej 8 lat z powodu niespodziewanego zamknięcia placówki, do której chodzi dziecko czy z powodu choroby niani, z którą rodzic ma zawartą umowę uaktywniającą lub z powody choroby dziennego opiekuna. Zasiłek przysługuje także w razie konieczności sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8 lub dzieckiem niepełnosprawnym do ukończenia 18 lat gdy poród lub choroba małżonka albo rodzica dziecka, który stale opiekują się dzieckiem, uniemożliwia im sprawowanie opieki lub gdy małżonek lub rodzic dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje również na nowonarodzone dziecko w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński: przebywa w szpitalu lub porzuciła dziecko albo posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Z zasiłku opiekuńczego można również skorzystać z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodzinny innym niż dziecko. Za innego członka rodziny uważa się małżonka, rodzica dziecka, rodziców, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat –pod warunkiem, że pozostają oni z osobą sprawującą opiekę we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki.
Wysokość zasiłku opiekuńczego to 80 proc. wynagrodzenia. W ciągu roku kalendarzowego zasiłek opiekuńczy za opiekę nad zdrowym dzieckiem w wieku do 8 lat przysługuje maksymalnie przez 60 dni. Jeżeli rodzic opiekuje się chorym dzieckiem do 14 lat, w tym także dzieckiem z niepełnosprawnością, to ma prawo do zasiłku nie dłużej niż przez 60 dni w roku kalendarzowym. Na chore dziecko powyżej 14 lat lub innego chorego członka rodziny zasiłek przysługuje tylko przez 14 dni. Natomiast na chore dziecko z niepełnosprawnością, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat, zasiłek przysługuje przez 30 dni.
Do limitu 60 lub 14 dni opieki w roku kalendarzowym nie zalicza się okresu opieki sprawowanej nad nowonarodzonym dzieckiem w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka:
Zasiłek opiekuńczy z powodu opieki nad tym dzieckiem przysługuje maksymalnie przez 8 tygodni, tj. do 56 dnia życia dziecka. Ten zasiłek opiekuńczy nie jest związany z rokiem kalendarzowym i nie zostanie wliczony do limitu dni opieki przysługującej w roku kalendarzowym.
Niezbędne dokumenty do ubiegania się o zasiłek opiekuńczy za opiekę nad dzieckiem
Pracodawca/zleceniodawca, który nie wypłaca sam zasiłków, przekazuje do ZUS-u wraz z drukiem Z-3/Z-3a wniosek ubezpieczonego o zasiłek opiekuńczy Z-15A oraz oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły. Osoba prowadząca działalność gospodarczą składa oprócz wniosku Z-15A i oświadczenia również zaświadczenie na druku Z-3b.
Dokumenty do ubiegania się o zasiłek opiekuńczy za opiekę nad innym- chorym członkiem rodziny
Pracodawca/zleceniodawca, który nie wypłaca sam zasiłków, przekazuje do ZUS-u wraz z drukiem Z-3/Z-3a wniosek ubezpieczonego o zasiłek opiekuńczy Z-15B. Natomiast osoby prowadzące własną firmę wniosek Z-15B składają w ZUS.
Pracodawca/zleceniodawca może wysłać dokumenty przez internet, za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS. Musi jednak pamiętać, że załączone do druku Z-3 lub Z-3a oświadczenia pracownika, np. Z-15A, Z-15B lub inne oświadczenia muszą być poświadczone przez płatnika składek za zgodność z oryginałem.
Warto wiedzieć
Na czas nauki zdalnej od 1 do 27 lutego uprawniony rodzic może także skorzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego, którego nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym, przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.
Z dodatkowego zasiłku opiekuńczego mogą skorzystać ubezpieczeni rodzice dzieci do lat 8, jak i starszych dzieci z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności oraz rodzice lub opiekunowie pełnoletnich osób niepełnosprawnych. Świadczenie przysługuje na czas nauki zdalnej od 1 do 27 lutego, gdy placówka oświatowa dziecka lub dorosłej osoby niepełnosprawnej jest zamknięta, lub z powodu pandemii działa w ograniczonym zakresie np. gdy lekcje odbywają się w trybie hybrydowym, tj. część dzieci uczy się w szkole, a część w domu. Świadczenie przysługuje także, gdy z powodu pandemii dzieckiem nie może zająć się niania zatrudniona na umowie uaktywniającej lub dzienny opiekun.
Do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego potrzebne jest oświadczenie rodzica. Należy je przesłać pracodawcy lub zleceniodawcy. Rodzic, który prowadzi własną firmę, składa dokument w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych - może to zrobić przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS. Wzór oświadczenia dostępny jest na stronie internetowej ZUS (www.zus.pl).
W ubiegłym roku Polacy mniej chorowali niż rok wcześniej. W województwie kujawsko-pomorskim liczba wystawionych zaświadczeń lekarskich dla ubezpieczonych w ZUS przekroczyła ponad milion i była niższa o 52 tys. w porównaniu do 2020 r. Łączna liczba dni, jaką spędzili mieszkańcy województwa na zwolnieniu lekarskim w 2021 r. wyniosła 12,9 mln.
ZUS podsumował dane o wystawionych zwolnieniach lekarskich w 2021 roku. W całej Polsce lekarze wystawili osobom ubezpieczonym w ZUS aż 20,5 mln zaświadczeń lekarskich z tytułu ich choroby. Łączna liczba dni absencji chorobowej w pracy wynikającej z tych zaświadczeń wyniosła 239,9 mln. W porównaniu z 2020 r. spadła zarówno absencja liczona w dniach – o 6,3 proc., jak i liczba zaświadczeń – o 1,3 proc.
W rejestrze zaświadczeń lekarskich są także zapisywane zaświadczenia lekarskie wystawiane osobom ubezpieczonym w ZUS w celu opieki nad dzieckiem oraz innym członkiem rodziny, w związku z ich chorobą. Rejestr ten obejmuje również zwolnienia lekarskie, które są wystawiane osobom nieubezpieczonym w ZUS. Łącznie w 2021 roku w rejestrze e-ZLA zarejestrowano 24,6 mln zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy, w województwie kujawsko-pomorskim prawie 1,1 mln – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego
Absencja związana z Covid-19
Jeśli chodzi o zwolnienia lekarskie w związku z epidemią koronawirusa, to w rejestrze e-ZLA uwidoczniona jest jedynie część absencji chorobowej wynikającej z trwającej pandemii. Wynika to z faktu, że usprawiedliwieniem nieobecności w pracy oraz podstawą wypłaty zasiłków jest również decyzja o nałożeniu kwarantanny i izolacji. Dlatego w 2021 r. zarejestrowano jedynie 528,3 tys. zaświadczeń lekarskich z tytułu jednostki chorobowej COVID-19 (kod U07) na łączną liczbę 4,2 mln dni. Takich zwolnień lekarskich w województwie kujawsko-pomorskim lekarze wystawili 29,3 tys. na 230 tys. dni absencji - wyjaśnia rzeczniczka.
Lekarze wystawiają także zaświadczenia na jednostki chorobowe powiązane z COVID-19 (kod U08, U09, U10, U12), np. powikłania po COVID, rehabilitacja po COVID. W 2021 r. zarejestrowaliśmy 165,4 tys. takich zaświadczeń na 1,7 mln dni absencji – dodaje rzeczniczka.
Na co najczęściej chorowaliśmy?
Dominującą przyczyną absencji chorobowej były choroby związane z ciążą, porodem i połogiem. Odpowiadały one za ok. 17 proc. absencji. Niewiele mniej, bo 16,5 proc. przerw w zatrudnieniu dotyczyły choroby układu mięśniowo-szkieletowego. Dalsze miejsca tego rankingu zajmują urazy i zatrucia (13,1 proc.), choroby układu oddechowego (11,6 proc.) oraz zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (10,5 proc.), które od lat nabierają coraz większego znaczenia.
Źródło: nadesłane, Krystyna Michałek regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim
