W kwietniu ruszą wypłaty tzw. trzynastek, czyli dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych dla emerytów i rencistów. W tym roku trzynastka nie będzie opodatkowana. Będzie z niej potrącana tylko składka zdrowotna. Zatem trzynastka netto wyniesie 1217,98 zł.
Nie trzeba składać żadnych wniosków o przyznanie trzynastki. Świadczeniobiorcy otrzymają pieniądze wraz z kwietniową emeryturą lub rentą. Trzynastka przysługuje wszystkim, którzy mają na dzień 31 marca przyznane prawo do wypłaty emerytury lub renty, albo innego długoterminowego świadczenia wypłacanego przez ZUS - informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego
Trzynasta emerytura wynosi tyle co minimalna emerytura, czyli 1338,44 zł brutto. Ministerstwo Finansów w tym roku zaniechało poboru podatku od trzynastej emerytury. Ze świadczenia zostanie pobrana jedynie składka zdrowotna w wysokości 120,46 zł, a zatem trzynastka netto wyniesie 1217,98 zł. Zaniechanie jest jednorazowe oraz ostateczne, to znaczy podatek nie zostanie zapłacony ani teraz, ani w rozliczeniu rocznym. Zaniechanie nie dotyczy trzynastek należnych za poprzednie lata.
Trzynastka także dla Ukraińców
Prawo do trzynastki mają nie tylko polscy seniorzy, ale także obywatele Ukrainy, którym ZUS wypłaca polską emeryturę lub rentę. Nie ma znaczenia, czy osobie zainteresowanej przysługuje emerytura lub renta:
Jeżeli świadczeniobiorca wskaże centrum życiowe na Ukrainie, to z trzynastki nie będzie również potrącana składka zdrowotna. Trzynastka wyniesie wówczas 1338,44 zł netto.
Z uwagi na trwającą wojnę na Ukrainie, część osób, którym ZUS wypłaca polską emeryturę lub rentę na ukraińskie rachunki bankowe, może nie być w stanie pobierać tych świadczeń. Jeśli taka osoba znajdzie się na terytorium Polski, może założyć rachunek bankowy w Polsce i zwrócić się o pomoc do najbliższej placówki ZUS. Wówczas emerytura lub renta wraz z trzynastą emeryturą będzie wypłacana na nowy wskazany rachunek bankowy w Polsce. Jeśli natomiast dana osoba znajdzie się na terytorium innego państwa, np. Rumunii, Mołdawii, Słowacji, Czech, czy Niemiec, może zgłosić się do odpowiedniej lokalnej instytucji lub kasy ubezpieczeń społecznych i przekazać informację o swoim problemie. Ważne, by wskazać, że otrzymywało się emeryturę lub rentę z polskiego ZUS i z powodu wojny nie można jej dalej pobierać. Lokalna instytucja przekaże sprawę do polskiego ZUS, w celu udzielenia pomocy. Można od razu wskazać też nowy numer rachunku bankowego dla ZUS do otrzymywania świadczeń np. w Rumunii lub Mołdawii, Czechach, Słowacji. ZUS skontaktuje się z daną osobą i ustali dalszą wypłatę polskiej emerytury lub renty.
Klienci Zakładu Ubezpieczeń Społecznych chętnie korzystają z rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS tym bardziej że ośrodki rehabilitacyjne, do których wysyła ZUS, są zlokalizowane na terenie całej Polski, w tym w wielu miejscowościach uzdrowiskowych. Trzeba jednak pamiętać, że o skierowaniu na rehabilitację leczniczą i jej formie decyduje lekarz orzecznik ZUS.
Rehabilitacja lecznicza, na którą kieruje ZUS, może odbywać się w systemie ambulatoryjnym, czyli 24 dni zabiegowe bez noclegu w ośrodku w miejscu zamieszkania. Może być też przeprowadzona stacjonarnie. W przypadku tej drugiej kuracjusz może spędzić ponad trzy tygodnie w sanatorium. A koszty pobytu, leczenia, a nawet dojazdu do sanatorium pokrywa ZUS. ZUS nie posiada własnych ośrodków rehabilitacyjnych. Zawiera umowy z ośrodkami, które muszą spełnić określone wymagania prawne, kadrowe, lokalowe i medyczne. Ośrodki zlokalizowane są na terenie całej Polski, w tym w miejscowościach uzdrowiskowych. Co ważne warunkiem rozpoczęcia rehabilitacji leczniczej w systemie stacjonarnym jest negatywny wynik testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2. Dlatego przed wyjazdem do ośrodka rehabilitacyjnego konieczne jest wykonanie testu, który jest bezpłatny- informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Z rehabilitacji leczniczej mogą skorzystać osoby ubezpieczone w ZUS, które np. przebywają na zwolnieniu lekarskim (mają uprawnienia do zasiłku chorobowego), świadczeniu rehabilitacyjnym i są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy, a jednocześnie rokują na odzyskanie tej zdolności poprzez rehabilitację. O rehabilitację leczniczą z ZUS może ubiegać się także emeryt, ale tylko wtedy gdy jest jeszcze aktywny zawodowo i podlega z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym. Z rehabilitacji może również skorzystać osoba na rencie socjalnej przyznanej na czas określony, o ile jest zatrudniona jako pracownik, a także osoba, która pobiera rentę okresową z powodu niezdolności do pracy.
O skierowaniu na rehabilitację leczniczą i jej formie decyduje lekarz orzecznik ZUS. W trakcie badania i na podstawie dokumentacji medycznej lekarz orzecznik ocenia czy po rehabilitacji w ośrodku jest szansa na odzyskanie zdolności do pracy. Jeśli dokumentacja medyczna będzie wystarczająca do wydania orzeczenia o potrzebie rehabilitacji, ZUS może skierować do ośrodka rehabilitacyjnego w tzw. trybie zaocznym. Wówczas badanie lekarza orzecznika nie będzie już potrzebne.
Lekarz orzecznik ZUS może skierować nas na rehabilitację leczniczą na wniosek lekarza, u którego się leczymy lub podczas kontroli zwolnienia lekarskiego, na którym aktualnie przebywamy albo podczas badania gdy staramy się o świadczenie rehabilitacyjne czy rentę z tytułu niezdolności do pracy. W razie odmowy skierowania na rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej ZUS na wniosek lekarza leczącego możemy wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia.
Jakie schorzenia można leczyć w sanatorium
Wyjazd do sanatorium z ZUS pozwala poprawić stan zdrowia chorych na schorzenia, które są najczęstszą przyczyną niezdolności do pracy. Chodzi o schorzenia narządu ruchu, układu krążenia, układu oddechowego, narządu głosu, a także schorzenia psychosomatyczne, np. zaburzenia nerwicowe. Z sanatorium mogą skorzystać także osoby po leczeniu nowotworu piersi. Rehabilitacja w sanatorium ZUS trwa zazwyczaj 24 dni, lecz ordynator ośrodka rehabilitacyjnego może ją skrócić lub wydłużyć w zależności od przebiegu rehabilitacji leczniczej.
Dzięki specustawie uchodźcy z Ukrainy będą mogli starać się o świadczenia 500+, Dobry start, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy oraz o dofinansowanie do żłobka. Aby złożyć wniosek, uchodźca i dziecko musi posiadać specjalny PESEL. Potrzebne będzie też konto w banku i polski numer telefonu. ZUS niedługo uruchomi wnioski.
W życie weszła ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Dzięki niej uchodźcy z Ukrainy będą mogli starać się o świadczenia rodzinne na dzieci takie jak:
Wnioski o świadczenia będzie można składać już niebawem wyłącznie elektronicznie na PUE ZUS, a wypłaty świadczenia będą przekazywane na rachunki bankowe w Polsce. Co ważne wnioski będą dostępne w języku ukraińskim. Osobom potrzebującym wsparcia przy złożeniu elektronicznego wniosku, pomogą pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na PUE ZUS udostępnimy także specjalne kreatory wniosków - informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Założenie własnej firmy wbrew pozorom wcale nie jest takie trudne. Jeśli chcemy rozpocząć jednoosobową działalność gospodarczą, musimy ją w pierwszej kolejności zarejestrować w urzędzie gminy lub miasta. Możemy też wysłać elektronicznie wniosek o wpis do CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej, czyli spis przedsiębiorców), a efektem złożenia wniosku jest: wpis do ewidencji, nadanie numeru NIP, numeru REGON i zgłoszenie przedsiębiorcy jako płatnika składek do ZUS - informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Przy rejestracji firmy w urzędzie gminy lub miasta (wraz z wnioskiem CEIDG-1) możemy też złożyć odpowiednie dokumenty i zgłosić:
Te dokumenty można również złożyć bezpośrednio w placówce ZUS, listownie albo elektronicznie (przez program Płatnik lub aplikację e-Płatnik). Jest na to termin 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń (data wskazana na formularzu CEIDG-1).
Trzeba również pamiętać o comiesięcznym obowiązku opłacania składek i przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS-u. Dla osób fizycznych, które prowadzą jednoosobową działalność, będzie to termin do 20. dnia następnego miesiąca – przypomina rzeczniczka.
Jakim ubezpieczeniom podlega przedsiębiorca
Osoba prowadząca działalność gospodarczą objęta jest obowiązkowo ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, wypadkowym i zdrowotnym, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
Wysokość składek w 2022 roku
Wysokość składek na ubezpieczenia zależy od tego czy przedsiębiorca korzysta z ulgi w opłacaniu składek, czy też nie. Inną wysokość składek będzie opłacał przy „uldze na start”, preferencyjnych składkach czy też „Małym ZUS plus”. Natomiast wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania działalności. Inaczej przepisy określają podstawę wymiaru dla osób opodatkowanych na zasadach ogólnych (skala lub podatek liniowy), inaczej dla stosujących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, a jeszcze inaczej, gdy będzie to karta podatkowa.
Przedsiębiorca, który nie jest uprawniony do ulg w opłacaniu składek opłaca za siebie składki na ubezpieczenia społeczne naliczone od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
Deklarując minimalną podstawę wymiaru, która wynosi 3553,20 zł (5922 zł x 60%), składki będą kształtowały się następująco:
Łącznie do zapłaty (bez składki zdrowotnej) - 1211,28 zł
Jeśli przedsiębiorca korzysta z „ulgi na start”, podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu i na to ubezpieczenie musi opłacać składkę. Ubezpieczenia społeczne przez pierwszych 6 miesięcy są dla niego dobrowolne, więc nie musi się do nich zgłaszać i opłacać na nie składek.
Po skorzystaniu przez 6 miesięcy z tego uprawnienia lub wcześniej jeśli zrezygnuje, może rozpocząć opłacanie preferencyjnych składek. Oznacza to, że przez następne 24 miesiące kalendarzowe prowadzenia swojej firmy, będzie mógł opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne naliczone od podstawy wynoszącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może być niższa niż 903 zł. Gdy zdecyduje się na opłacenie składek od podstawy 903 zł ( 3010 zł x 30 proc.) będą one wyglądać następująco:
Łącznie 285,71 zł bez składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Mały ZUS plus
Po 24 miesiącach składek w wysokości preferencyjnej kolejna możliwość to „Mały ZUS plus”. Trzeba jednak spełnić określone warunki. Kwota składek na ubezpieczenia społeczne zależy od dochodu i dla każdego będzie w innej wysokości. Podstawa wymiaru składek mieści się pomiędzy 30% minimalnego wynagrodzenia krajowego a 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, czyli w 2022 roku pomiędzy 903 zł a 3553,20 zł. Aby obliczyć podstawy wymiaru na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na mniejszą skalę można skorzystać z kalkulatora zamieszczonego na stronie www.zus.pl.
Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2022 wynosi 177 660 zł.
Polski Ład wprowadził wiele zmian m.in. nowe zasady ustalania wysokości składki zdrowotnej dla przedsiębiorców czy comiesięczny obowiązek przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Od nowego roku obowiązują również nowe terminy opłacania składek i przekazywania dokumentów rozliczeniowych. Teraz jest to 5., 15. i 20. dzień miesiąca.
Od 2022 r. dla większości płatników składek zmieniły się terminy opłacania składek i przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Nowe terminy dotyczą rozliczania składek za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące. Wyjątkiem są jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, dla których termin pozostaje bez zmian, czyli do 5. dnia miesiąca.
Do 15. dnia miesiąca to nowy termin dla płatników składek posiadających osobowość prawną, czyli m.in. spółek kapitałowych (spółki akcyjne i spółki z o.o.), spółdzielni, stowarzyszeń, fundacji, jednostek samorządu terytorialnego (urzędy gminy, miasta), uczelni wyższych, Kościołów, ZUS, ZOZ, itp.
Do 20. dnia każdego miesiąca to termin dla podmiotów, które nie są osobami prawnymi, czyli m.in. dla osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą jednoosobowo lub z innymi ubezpieczonymi, czy spółek osobowych. Dotychczas przedsiębiorcy, którzy opłacali składkę wyłącznie za siebie, mieli obowiązek rozliczyć się z ZUS nie później niż do 10. dnia miesiąca.
Za okres od stycznia przedsiębiorcy mają również obowiązek comiesięcznego składania dokumentów rozliczeniowych do ZUS-u. Dotyczy to również osób prowadzących działalność gospodarczą opłacających składki na własne ubezpieczenia lub osób z nimi współpracujących. Zwolnieni z tego obowiązku są tylko duchowni, osoby składające dokumenty za nianie oraz osoby, które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu na podstawie art. 7 ustawy systemowej.
Zmiany w dokumentach rozliczeniowych
Począwszy od dokumentów rozliczeniowych składanych za styczeń 2022 r., obowiązują nowe wzory ZUS DRA i ZUS RCA. W dokumentach tych przedsiębiorcy muszą podać dodatkowe informacje, m.in. formę opodatkowania w danym miesiącu, przychód lub dochód. Przestaje obowiązywać dokument ZUS RZA, a rozliczenie składki zdrowotnej osób, które podlegają wyłącznie temu ubezpieczeniu należy wykazywać w raporcie ZUS RCA.
Aby ułatwić płatnikom składek wypełnianie dokumentów, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przygotował krótkie instrukcje z prawidłowo wypełnionymi formularzami ZUS DRA i ZUS RCA, które są dostępne na stronie internetowej ZUS.
Nowe zasady ustalania składki zdrowotnej
Od 2022 r. wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy zależy od formy opodatkowania jego działalności. Inaczej przepisy określają podstawę wymiaru dla osób opodatkowanych na zasadach ogólnych (skala lub podatek liniowy), inaczej dla stosujących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, a jeszcze inaczej, gdy będzie to karta podatkowa. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie może być jednak niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych i na karcie podatkowej minimalna składka w 2022 r. wynosi 270,90 zł. W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składka nie może być niższa od 335,94 zł, a dla pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą minimalna kwota to 559,89 zł. Wysokość miesięcznej składki zdrowotnej na nowych zasadach pomaga obliczyć kalkulator ZUS, który dostępny jest na stronie www.zus.pl.
Przedsiębiorca, który rozlicza się z podatku na zasadach ogólnych (skala lub podatek liniowy), składkę na ubezpieczenie zdrowotne za styczeń musiał opłacić na podstawie zasad obowiązujących do 31 grudnia 2021 r. czyli od 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale 2021 r. To oznacza, że kwota składki za styczeń dla tej grupy przedsiębiorców wyniosła 419,92 zł. Natomiast podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za luty 2022 r. – styczeń 2023 r. będzie zależeć od dochodu za poprzedni miesiąc. Przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej będą liczyć 9 % od dochodu, a rozliczający się podatkiem liniowym 4,9 % od dochodu za poprzedni miesiąc.
Na ryczałcie ewidencjonowanym podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie zależeć od przychodu i przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli przychody z działalności gospodarczej nie przekroczyły od początku roku 60 tys. zł, to podstawa wymiaru składki zdrowotnej będzie liczona od 60% prognozowanego wynagrodzenia. W przypadku uzyskania przychodów powyżej 60 tys. zł, ale nie więcej niż 300 tys. zł podstawa wymiaru składki zdrowotnej będzie liczona od 100% prognozowanego wynagrodzenia. Natomiast jeżeli przychody przekraczają 300 tys. zł, to podstawa będzie liczona od 180% prognozowanego wynagrodzenia. To oznacza, że składka zdrowotna
w zależności od przychodu będzie wynosić 335,94 zł albo 559,89 zł albo 1 007,81 zł. Przedsiębiorca, który przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadził działalność gospodarczą i przychody z tej działalności były opodatkowane na zasadach ogólnych lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może zadeklarować chęć opłacania składki zdrowotnej na podstawie przychodu za poprzedni rok kalendarzowy.
Na karcie podatkowej podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zależy od minimalnego wynagrodzenia, czyli miesięczna składka w 2022 roku wyniesie 270,90 zł.
Pozostałe osoby prowadzące pozarolniczą działalność (wspólnicy spółek, twórcy i artyści) oraz osoby współpracujące, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będą liczyć od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, czyli dla tej grupy składka zdrowotna w 2022 r. wyniesie 559,89 zł.
Źródło: nadesłane, Krystyna Michałek regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim
