Od 1 stycznia ZUS przyjmuje wnioski o tzw. rentę wdowią. Wiele osób wciąż zastanawia się, czy mogą ubiegać się o to świadczenie, zwłaszcza jeśli otrzymują jedynie rentę rodzinną po mężu lub swoją emeryturę, a status wdowy lub wdowca uzyskali już dawno. - Temat renty wdowiej cieszy się dużym zainteresowaniem, dlatego pragniemy, aby nasi klienci mieli dostęp do rzetelnych informacji oraz mogli zasięgnąć porady dotyczącej swojej sytuacji. W związku z tym organizujemy kolejny dyżur telefoniczny. Odbędzie się on w środę, 8 stycznia, w godzinach 10:00-12:00, pod numerem telefonu 56 610 93 07. W trakcie dyżuru będzie również możliwość zadania pytań dotyczących dodatku dopełniającego do renty socjalnej – mówi Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
8 stycznia eksperci ZUS będą także udzielać informacji na temat zasad udzielania pełnomocnictwa do załatwiania spraw w ZUS-ie. Wystarczy zadzwonić w godzinach 8:00-9:00 pod numer telefonu 56 494 70 28.
ZUS udostępnił kalkulator, który umożliwia osobom uprawnionym do renty wdowiej wyliczyć szacunkową wysokość łączonych świadczeń, czyli renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz własnej emerytury lub renty. Narzędzie wskaże, który wariant wypłaty będzie najkorzystniejszy.
Od 1 stycznia można składać wnioski o tzw. rentę wdowią. Formularze o symbolu ERWD przyjmowane są zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej przez PUE/eZUS. Nie ma potrzeby spieszyć się ze złożeniem formularza. Wypłatę renty wdowiej uprawnione osoby otrzymają najwcześniej od lipca, pod warunkiem złożenia wniosku do końca lipca oraz spełnienia wszystkich wymaganych warunków – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych na swojej stronie internetowej zus.pl udostępnił specjalny kalkulator, który pomoże wyliczyć szacunkową wysokość łączonych świadczeń, czyli renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz własnego świadczenia, takiego jak emerytura czy renta z tytułu niezdolności do pracy. Wdowy i wdowcy, którzy mają prawo do renty rodzinnej oraz własnego świadczenia, mogą zdecydować się na wypłatę całej renty rodzinnej oraz 15% swojego świadczenia lub odwrotnie. Warto jednak pamiętać, że od 1 stycznia 2027 roku procent wypłacanej kwoty
z drugiego świadczenia wzrośnie do 25%. Dzięki kalkulatorowi można określić, który wariant wypłaty będzie najkorzystniejszy oraz jaką kwotę ZUS wypłaci od lipca – dodaje rzeczniczka.
Wysokość sumy świadczeń ustalonych w zbiegu nie może przekraczać trzykrotności kwoty najniższej emerytury (obecnie 5342,88 zł brutto). W przypadku, gdy łączna kwota świadczeń przekroczy tę wartość, zostanie ona pomniejszona o wysokość tego przekroczenia.
Wyniki, które Klient uzyska w kalkulatorze, mają charakter szacunkowy i nie mogą stanowić podstawy do jakichkolwiek roszczeń.
Komu ZUS będzie wypłacał świadczenie w zbiegu z rentą rodzinną
Renta wdowia będzie przyznawana na wniosek, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. Wnioskodawca musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, który wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Ponadto należy posiadać prawo do dwóch świadczeń, w tym renty rodzinnej po zmarłym małżonku, pozostawać we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmałżonka, nie być obecnie w związku małżeńskim oraz nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż przed ukończeniem 55. roku życia przez kobiety i 60. roku życia przez mężczyzn. Warto zaznaczyć, że wdowa powinna mieć co najmniej 55 lat w chwili śmierci współmałżonka, natomiast wdowiec musi mieć przynajmniej 60 lat.
Prawo do wypłaty renty wdowiej przysługuje jedynie po śmierci ostatniego małżonka i wygasa z dniem poprzedzającym zawarcie nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną.
1 stycznia 2025 roku weszły w życie przepisy wprowadzające nowe świadczenie, które przysługuje wyłącznie osobom uprawnionym do renty socjalnej, które posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Pierwsze wypłaty dodatku dopełniającego nastąpią w maju tego roku.
Osoby pobierające rentę socjalną, które na dzień 1 stycznia 2025 r. będą miały orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji, otrzymają z urzędu dodatek dopełniający, bez konieczności składania wniosku. Pozostałe osoby będą zobowiązane do złożenia wniosku – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Kwota dodatku dopełniającego wynosi 2520 zł brutto miesięcznie. Dodatek ten będzie corocznie waloryzowany, począwszy od 1 marca 2025 r. Wypłata dodatku dopełniającego nastąpi razem z rentą socjalną, w tym samym terminie, który został ustalony dla renty. Pierwsze wypłaty zaplanowano na maj 2025 r. Renciści, którym ZUS przyzna dodatek dopełniający z urzędu, otrzymają wyrównanie tego dodatku od 1 stycznia 2025 r. Natomiast osoby, które złożą wniosek o dodatek dopełniający, będą mogły liczyć na jego przyznanie od miesiąca złożenia wniosku, jednak nie wcześniej niż od 1 stycznia 2025 r.
Renta socjalna, wraz z dodatkiem dopełniającym, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz oskładkowaniu składką na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z ogólnymi zasadami obowiązującymi dla świadczeń emerytalno-rentowych. Z kwoty dodatku dopełniającego ZUS będzie mógł dokonywać potrąceń i egzekucji na tych samych zasadach, co w przypadku renty socjalnej.
Dodatek dopełniający a 500+ dla osób niesamodzielnych
Dodatek dopełniający ma wpływ na prawo oraz wysokość świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. W związku z tym przyznanie dodatku dopełniającego skutkuje wstrzymaniem świadczenia uzupełniającego, znanego jako 500+ dla osób niesamodzielnych.
Limity dorabiania
Jeśli prawo do renty socjalnej zostanie zmniejszone lub zawieszone w przypadku przekroczenia określonych progów przychodu – 70 proc. lub 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – dodatek dopełniający również będzie podlegał zmniejszeniu lub zawieszeniu. Limity zarobkowe są aktualizowane co trzy miesiące. Od 1 grudnia 2024 r. do końca lutego 2025 r. granicą bezpiecznego dorabiania jest kwota 5713,20 zł brutto, co stanowi 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Aby Zakład nie wstrzymał wypłaty świadczenia, dodatkowy miesięczny przychód w grudniu, styczniu i lutym nie powinien przekraczać 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, co odpowiada kwocie 10 610,20 zł brutto.
Zmiany dotyczące zbiegu prawa do renty socjalnej z rentą rodziną
Od stycznia 2025 r. w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej oraz renty rodzinnej kwota renty socjalnej zostanie obniżona w taki sposób, aby łączna suma obu świadczeń nie przekraczała 300 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, czyli obecnie wysokości 5342,88 zł brutto. Należy jednak pamiętać, że obniżona renta socjalna nie może być niższa niż 10 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, co odpowiada kwocie 178,10 zł.
W przypadku obniżenia renty socjalnej z powyższych powodów kwota dodatku dopełniającego zostanie pomniejszona o ten sam procent, o jaki obniżono rentę socjalną. Natomiast, jeśli kwota renty rodzinnej przekroczy 300 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, zarówno renta socjalna, jak i dodatek dopełniający nie będą przysługiwały.
Z kolei w sytuacji, gdy renta socjalna przed 1 stycznia br. nie przysługiwała z uwagi na to, że renta rodzinna przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, prawo do renty socjalnej może zostać ponownie ustalone, jeśli osoba uprawniona zgłosi wniosek w tej sprawie.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia w jakich okolicznościach i kto ma prawo ubiegać się o wypłatę niezrealizowanego świadczenia wspierającego, a kiedy jest to już niemożliwe.
Osoby z niepełnosprawnością, które mają ukończone 18 lat, mogą ubiegać się o świadczenie wspierające, o ile posiadają decyzję wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności o wskazaniu poziomu potrzeby wsparcia, a ustalona liczba punktów uprawnia do przyznania świadczenia. W przypadku śmierci osoby uprawnionej do świadczenia wspierającego, która nie zdążyła go pobrać, a za życia złożyła wniosek do ZUS-u i miała ustalone prawo do tego świadczenia, najbliżsi mogą wystąpić do ZUS-u o wypłatę niezrealizowanego świadczenia. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek (formularz SWN-INF) – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
- O takie świadczenie może ubiegać się osoba, która wspólnie zamieszkiwała i gospodarowała z osobą zmarłą, nawet jeśli nie jest z nią spokrewniona. Możliwość ta dotyczy jedynie sytuacji w której osoba z niepełnosprawnością w dniu śmierci miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego i świadczenie to nie zostało tej osobie wypłacone. Roszczenie o wypłatę świadczenia wspierającego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której to świadczenie przysługiwało – mówi rzeczniczka.
Niezrealizowane świadczenie a nierozpatrzony wniosek?
Jeśli osoba z niepełnosprawnością miała w dniu śmierci przyznane świadczenie wspierające wraz z wyrównaniem za poprzednie miesiące i wyrównanie to nie zostało wypłacone, wówczas osoba która z nią wspólnie zamieszkiwała i gospodarowała ma prawo do wypłaty tego wyrównania. O niezrealizowane świadczenie wspierające nie można jednak ubiegać się, jeśli osoba z niepełnosprawnością złożyła wniosek o świadczenie do ZUS, ale zmarła przed przyznaniem świadczenia. W takiej sytuacji ZUS nie ma już podstaw prawnych czy osoba zmarła spełniłaby warunki do świadczenia wspierającego, a tymi warunkami są:
Nie można złożyć wniosku o świadczenie wspierające po śmierci osoby z niepełnosprawnością
Świadczenie wspierające przyznawane jest osobie z niepełnosprawnością na podstawie wniosku, który inicjuje postępowanie w tej sprawie. Wniosek o świadczenie może złożyć zarówno osoba z niepełnosprawnością, jak i osoba upoważniona do jej reprezentowania. W momencie śmierci osoba fizyczna traci status podmiotu prawa, co oznacza, że przestaje posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych. W związku z tym wygasają wszelkie prawa i obowiązki związane z zmarłym, a także pełnomocnictwa, które ta osoba wcześniej udzieliła. To oznacza, że jeśli przed śmiercią osoby z niepełnosprawnością nie został złożony wniosek o świadczenie wspierające, to nie może go złożyć inna osoba. Osoba wspólnie zamieszkująca i gospodarująca z osobą z niepełnosprawnością nie ma możliwości skutecznego ubiegania się o przyznanie niezrealizowanego świadczenia wspierającego, nawet jeśli osoba z niepełnosprawnością otrzymała decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, która przyznaje jej odpowiednią liczbę punktów uprawniających do świadczenia i decyzja ta, w momencie śmierci osoby z niepełnosprawnością, była ostateczna.
W przypadku odmowy przyznania świadczenia, od decyzji można odwołać się do sądu za pośrednictwem ZUS w terminie miesiąca od daty doręczenia decyzji.
Źródło: nadesłane, Krystyna Michałek regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim
