NOWOŚCI: Liczne walory miasta z lipą w herbie

PTTK. W najbliższą sobotę Oddział Miejski PTTK organizuje wycieczkę nagradzającą uczestników „Wędrówek rodzinnych z PTTK.

Miasto geograficznie jest położone w obrębie Pojezierza Dobrzyńskiego, Dobrzyńskiego historycznie na ziemi dobrzyńskiej.

Przez miasto przepływa rzeka Mień, której początek znajduje się we wodach jeziora Likickiego na zachód od Skępego. Rzeka uchodzi do Wisły na wysokości miasteczka Nieszawa. Lipno posiada około 16.000 mieszkańców.

W 1349 roku na zamku w Bobrowniach książę łęczycki i dobrzyński Władysław Siemowic zwany Garbatym nadał Mikołajowi Rudnikowi przywilej na lokację miasta Lipna na prawie chełmińskim z obszarem 26 włók (tj. 430 ha) oraz prawo sądownictwa w mieście.

Wójt – zasadźca otrzymał dodatkowo od księcia 12 włók wolnych od zobowiązań. Jest pewne, że przed 1349 rokiem istniał w tym miejscu gród jeden z ośrodków administracyjnych ziemi dobrzyńskiej. Od 1371 roku Lipno zostało stolicą powiatu lipnowskiego.

W lipnowskim dworze obronnym często przebywała księżna dobrzyńska Małgorzata, wdowa po księciu Kazimierzu, od tego czasu miasto zyskało na znaczeniu, bowiem tu odbywały się sejmiki szlacheckie oraz sądy ziemskie. Miaso rozwinęło się również jako ośrodek rzemieślniczy promieniujący na cała okolicę. Z księgi podatkowej za 1564 rok dowiadujemy się, że w mieście było 21 szewców, 13 piekarzy, 10 rzeźników, 7 garncarzy, 11 kowali, 9 krawców oraz 5 sukienników. W1422 roku król Władysław Jagiełło w zamian za wyrządzone miastu szkody, postanowił doposażyć Lipno 60 włokami ziemi oraz kilkuletnim uwolnieniem od wszelkich służebności. Kolejne przywileje: króla Zygmunta Starego z 1519 roku – obniżający mieszczanom lipnowskim roczną opłatę oraz króla Stanisława Augusta z 1790 roku – nadający miastu prawo cotygodniowego targu (w piątek) i organizację 12 jarmarków rocznie.

Od XVII wieku Lipno wraz z całą ziemią dobrzyńską podupada i ubożeje. Wojny, zwłaszcza szwedzkie i związane z nimi przemarsze i kontrybucje, doprowadziły do wyludnienia wsi i miast ziemi dobrzyńskiej, a utrwaliły je klęski żywiołowe i epidemie. Od 1793 roku miasto znalazło się pod zaborem pruskim, potem na krótko w latach 1807-1815 w Księstwie Warszawskim, a od 1815 roku w zaborze rosyjskim (Królestwo Polskie). W 2 połowie XIX wieku zaczęła rosnąć liczba mieszkańców miasta, osiągając liczbę 7000 oraz w 1939 roku około 12000. w okresie I wojny światowej została zbudowana linia kolei wąskotorowej z Lipna do Lubicza, którą w 1937 roku przebudowano na normalnotorową i przedłużono do Torunia. W Lipnie urodzili się m.in. Wincenty Rapacki (184-1924) aktor i reżyser teatralny oraz Apolonia Chalupiec (Pola Negri 1897-1987) słynna aktorka filmu niemego.

Ciekawostki krajoznawcze

Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP z XIV wieku, gotycki. Główny ołtarz świątyni przeniesiony około 1762 roku ze Skępego. Ołtarz posiada bogatą rzeźbę, a w centralnym polu obraz Wniebowzięcia NMP pędzla Wojciecha Gersona.

Na północnej ścianie kościoła zawieszona jest tablica pamiątkowa ufundowana przez Zbigniewa Rykaczewskiego, syna Heleny i Leona, właścicieli majątku Suszewo ku czci aresztowanych w dniu 24 października 1939 roku 32 ziemian z powiatu lipnowskiego, następnie zamordowanych w Rudau koło Królewca.

Kościół ewangelicko-augsburski św. Trójcy, zbudowany w latach 1865-1868 według projektu Wojciecha Wawrzyńca Babińskiego, Babińskiego miejscu poprzedniego.

Dawna cerkiew prawosławna z 1 połowy XIX wieku, przebudowana – obecnie mieści się tam kino „Nawojka”. W rynku miasta (pl. Dekerta) Dekerta południowej pierzei wznosi się ratusz z około 1831 roku, przebudowany w 1878 roku.

Na ścianie ratusza jest zwieszona pamiątkowa tablica ku czci Zygmunta Uzarowicza (1924-1939), burmistrza zamordowanego przez hitlerowców.

BÓBR części centralnej placu stoi Pomnik Wdzięczności, wystawiony bohaterom miasta i powiatu, zamordowanym przez hitlerowców w latach 1939-1945, a w części zachodniej – symboliczna „Ściana śmierci” – w miejscu kaźni z 3 listopada 1940 r. 10 Polaków, rozstrzelanych przez pluton egzekucyjny SS. Cmentarz parafialny o powierzchni 2,5 ha: z kaplicą św. Barbary z 1837 roku, wzniesioną w miejscu rozebranego kościoła pod tym samym wezwaniem, murowana z cegły, neogotycka. Kaplica grobowa rodziny Pląskowskich herbu Oksza – byłych właścicieli majątku Głodowo koło Lipna.

Bardzo ciekawe architektonicznie SA liczne grobowce właścicieli okolicznych majątków: m.in. rodzin Tołłoczko, Gołębiewskich, Ostrowskich, Prudnickich, Winnickich, Rościszewskich, Pdczaskich, Starzyńskich, Gniazdowskich, Radomskich i Różyckich. Interesujący jest również grobowiec Antoniego Grafowskiego, jak głosi inskrypcja: „Towarzysza Broni Napoleona I, Dowódcy Baterii Artylerii byłych Wojsk Polskich, Kawaleria Krzyżów i Medali z wyspy św. Heleny”.

Z tyłu za cmentarzem parafialnym znajduje się cmentarz ewangelicki założony w 1804 roku z ciekawymi architektonicznie grobowcami rodzinnymi: Mosalffów, Bumów, Blechertów i Stayów. Na skraju cmentarza ewangelickiego znajduje się pamiątkowa płyta ku czci poległych w latach 1914-1916 za ojczyznę żołnierzy niemieckich (wśród nich: Grudzewski i Waltiński).

Przy ul. Kościuszki po jej prawej stronie usytuowany jest Park Miejski im. Narutowicza na powierzchni prawie 12,5 ha, obejmujący wzgórze morenowo-czołowe, w którym szczególna uwagę zwraca drewniana altana z 1924 roku oraz umieszczony na skraju parku Pomnik Niepodległości odsłonięty w 1992 roku poświęcony bohaterom walk o Polskę w latach 1918-1920.

Pierwszy pomnik z 1930 roku zniszczyli Niemcy w 1939 roku. W parku wyróżniono 16 gatunków drzew oraz 7 gatunków krzewów. W centrum miasta przy ul. Piłsudskiego wznosi się niewielkie wzgórze z kapliczką św. antoniego z 1910 roku, ufundowaną z okazji 100 letniej rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Jest to tzw. Góra św. Antoniego – domniemane grodzisko średniowieczne, funkcjonujące w XIII-XIV wieku tzw. „castrum Lypa”. U podstawy grodzisko posiada wymiary 40 x 80 metrów. Sobotnie wycieczki

W najbliższą sobotę 24 listopada Oddział Miejski PTTK w Toruniu organizuje wycieczkę nagradzającą wytrwałych uczestników cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK”. Celem wycieczki autokarowej będą m.in. kościół parafialny św. Jadwigi w Karnkowie, miasto Lipno oraz ruiny zamku krzyżackiego w Bobrowniach z XIV wieku.

Po Lipnie organizatorzy przewidują spacer, podczas którego obejrzą walory turystyczne, krajoznawcze i historyczne miasta. Zapisy na wycieczkę są przyjmowane w siedzibie oddziału.

Również w sobotę dla najmłodszych turystów Oddział wspólnie z Wydziałem Środowiska i Ziemi UMT przygotował wycieczkę z „Z przyrodą za pan brat”.

Około 100 dzieci będzie zwiedzało zabytkową wieżę ciśnień na Bielanach. Szczegóły dotyczące wycieczki można uzyskać w siedzibie oddziału PTTK przy ul. Piekary 41.
Nowości, 22 listopada 2007 r.