Do końca lutego każdy, kto w ubiegłym roku przynajmniej raz pobrał świadczenie z ZUS-u, takie jak emerytura czy renta, otrzyma odpowiednią deklarację podatkową PIT za 2024 rok. Osoby, które mają wątpliwości, czy powinny rozliczać się samodzielnie, czy ZUS zrobi to za nie, mogą skorzystać z dyżuru telefonicznego, który odbędzie się we wtorek, 25 lutego. Podczas dyżuru będzie można zadawać pytania ekspertom, w tym dotyczące tego, dla kogo złożenie wniosku o niepobieranie zaliczek na podatek od dochodu do 30 tysięcy złotych (druk EPD-21) będzie korzystne, a dla kogo może okazać się niekorzystne. Eksperci będą dostępni w godzinach 9:00-11:00 pod numerem telefonu 52 34 18 704 oraz w godzinach 10:00-12:00 pod numerem 56 610 93 01 - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Do ponad 460 tys. emerytów i rencistów, którym ZUS naliczył i odprowadził podatek jedynie od trzynastej i czternastej emerytury, wysłano specjalny wniosek (formularz EPD-21). Złożenie tego dokumentu spowoduje, że Zakład nie będzie pobierać zaliczki na podatek dochodowy również od dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że nie dla wszystkich takie rozwiązanie będzie korzystne.
Coraz więcej klientów składa wnioski o niepobieranie zaliczek na podatek od dochodu do 30 tysięcy złotych (formularz EPD-21). Jednak nie dla każdego emeryta czy rencisty skorzystanie z tej możliwości będzie opłacalne - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Jeśli do ZUS-u wpłynie wniosek EPD-21,instytucja nie będzie potrącać zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (z emerytury, renty oraz dodatkowych rocznych świadczeń, takich jak trzynastka i czternastka) do momentu, gdy suma dochodów ze świadczeń w danym roku wyniesie 30 tys. zł. Dopiero po przekroczeniu tej kwoty Zakład zacznie potrącać zaliczkę na podatek w wysokości 12 proc., bez stosowania kwoty zmniejszenia.
Dla kogo wniosek ma sens?
Osoby otrzymujące niskie świadczenia z ZUS-u, które nie mają innych źródeł dochodu, powinny rozważyć złożenie wniosku EPD-21. W ich przypadku zaliczka na podatek dochodowy jest potrącana jedynie z dodatkowych rocznych świadczeń, takich jak tzw. trzynastka i czternastka. W rezultacie kwoty wypłacane „na rękę” są niższe, a po zakończeniu roku w urzędzie skarbowym powstaje nadpłata. Emeryt lub rencista ma prawo do zwrotu nadpłaconego podatku, jednak proces ten odbywa się dopiero w wyniku rocznego rozliczenia.
Jeśli emeryt lub rencista złoży do ZUS-u wniosek EPD-21, Zakład nie będzie potrącał zaliczki również od trzynastej i czternastej emerytury. Dzięki temu wypłata netto dodatkowych rocznych świadczeń będzie wyższa, a po zakończeniu roku podatkowego prawdopodobnie nie wystąpi nadpłata w urzędzie skarbowym.
Warto zaznaczyć, że raz złożony wniosek EPD-21 będzie obowiązywał także w kolejnych latach, aż do momentu, gdy świadczeniobiorca zdecyduje się go wycofać lub złoży inny formularz dotyczący podatków.
Kiedy EPD-21 niepotrzebny?
Złożenie wniosku o niepobieranie zaliczek podatkowych nie dla każdego będzie korzystne. Emeryci czy renciści, których łączne dochody ze wszystkich źródeł w roku przekraczają 30 tys. złotych, mogą jedynie przesunąć w czasie odprowadzenie zaliczki na podatek dochodowy i w rezultacie nie odczuć korzyści z tej decyzji. Wśród osób z niskimi świadczeniami pobieranymi z ZUS-u znajdują się również takie, które pobierają dodatkowe świadczenie z innej instytucji lub otrzymują wynagrodzenie za pracę. W ich przypadku łączne dochody mogą przekroczyć kwotę wolną od podatku. Jeśli emeryt lub rencista złoży w ZUS-ie wniosek o niepobieranie zaliczek ze świadczeń, po zakończeniu roku w rozliczeniu z urzędem skarbowym może pojawić się niedopłata podatku, która może okazać się znaczna. Klient zawsze sam podejmuje decyzję co do wniosku, ale w tej sytuacji warto skonsultować się z ekspertem, przedstawić swoją sytuację i rozważyć pozostanie przy pobieraniu zaliczek podatkowych przez ZUS – dodaje rzeczniczka.
Świadczenia emerytalno-rentowe wypłacane przez ZUS są co roku waloryzowane w marcu. W tym roku waloryzacja będzie miała wyłącznie formę procentową, a wskaźnik waloryzacji wyniesie 105,5 proc.Po waloryzacji minimalna emerytura, renta rodzinna, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta socjalna będą wynosiły 1 878,91 zł.
Od 1 marca ZUS z urzędu waloryzować będzie świadczenia emerytalno-rentowe oraz dodatki do tych świadczeń. Proces ten polega na pomnożeniu kwoty świadczenia brutto, przysługującej na koniec lutego danego roku, przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten oblicza się na podstawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych z poprzedniego roku kalendarzowego, powiększonego o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w tym samym okresie - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Na przykład świadczenie wypłacane w lutym 2025 roku w wysokości 3000 zł brutto zostanie pomnożone przez wskaźnik, który w tym roku wyniesie 105,5 proc. W rezultacie w marcu kwota ta wzrośnie o 165 zł brutto, osiągając łącznie 3165 zł brutto – dodaje rzeczniczka.
Minimalna emerytura i renta w górę
Po waloryzacji kwoty najniższej emerytury, renty rodzinnej, renty socjalnej oraz renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wzrosną o 97,95 zł, osiągając kwotę 1878,91 zł brutto. Z kolei najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy od marca wzrośnie o 73,46 zł i wyniesie 1409,18 zł brutto. Również świadczenie przedemerytalne ulegnie podwyżce – wzrośnie o 98,71 zł, osiągając kwotę 1893,41 zł brutto.
Wzrosną też dodatki do świadczeń
Waloryzacji podlegają nie tylko świadczenia długoterminowe, takie jak emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, socjalne oraz nauczycielskie świadczenia kompensacyjne, ale także dodatki do tych świadczeń. Najpopularniejszy z nich, dodatek pielęgnacyjny, osiągnie wartość 348,22 zł. Dodatek dla sieroty zupełnej wzrośnie do 654,48 zł, natomiast dodatek za tajne nauczanie wyniesie 348,22 zł. Ponadto dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego uznanego za całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji wzrośnie do 522,34 zł, a ryczałt energetyczny do 312,71 zł.
Od 1 marca próg uprawniający do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji wzrośnie o 133,06 zł, osiągając kwotę 2552,39 zł brutto.
Waloryzacja zawsze bez wniosku, ale z decyzją
Świadczenia emerytalno-rentowe są waloryzowane z urzędu, co oznacza, że nie ma potrzeby składania wniosku w tej sprawie. Każdy emeryt i rencista pobierający świadczenie na dzień 28 lutego br. otrzyma z ZUS-u decyzję o nowej wysokości swojego świadczenia. W dokumencie tym znajdzie się wysokość emerytury brutto na ostatni dzień lutego, wskaźnik waloryzacyjny oraz emerytura brutto obliczona po waloryzacji. Dla emerytów i rencistów pobierających dodatek pielęgnacyjny, decyzja ta zawierać będzie także informacje o wysokości tego dodatku.
W tegorocznej waloryzacji uwzględnione zostaną wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe, do których prawo powstanie do końca lutego 2025 roku. W przypadku, gdy wypłata świadczenia była zawieszona (na przykład z powodu osiągania przychodu przekraczającego 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia), waloryzacja będzie możliwa dopiero po wznowieniu wypłaty świadczenia.
Zmieniły się zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Minimalna wysokość składki dla firm rozliczających się według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub na karcie podatkowej została obniżona z 100% do 75% minimalnego wynagrodzenia. To jednak nie koniec korzystnych zmian.
Kolejna ważna zmiana, która weszła od stycznia 2025 roku, dotyczy wyłączenia z podstawy oskładkowania przychodów i kosztów związanych ze sprzedażą środków trwałych oraz tzw. wartości niematerialnych i prawnych. Dotychczas przychody ze sprzedaży takich aktywów, jak firmowa nieruchomość czy samochód, musiały być uwzględniane w przychodzie lub dochodzie przy obliczaniu składki zdrowotnej. Teraz przedsiębiorcy będą mieli możliwość samodzielnego wyboru, czy chcą je wliczać, czy nie. Nowe zasady mogą przyczynić się do obniżenia składki zdrowotnej dla przedsiębiorców korzystających z ryczałtu ewidencjonowanego, skali podatkowej oraz podatku liniowego - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Metoda kasowa
Przedsiębiorcy rozliczający podatki metodą kasową mogą teraz stosować tę metodę również przy obliczaniu przychodu lub dochodu, od którego zależy składka zdrowotna. W takim przypadku nie będą uwzględniać m.in. faktur, za które jeszcze nie otrzymali płatności. Z kolei przy metodzie kasowej muszą brać pod uwagę przychody i koszty również z okresu zawieszenia działalności. Ta zmiana ma istotne znaczenie dla firm korzystających z ryczałtu, skali podatkowej oraz podatku liniowego.
Ile wynosi minimalna składka zdrowotna?
Wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców jest zróżnicowana i zależy od formy opodatkowania. Dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych składka zdrowotna obliczana jest na podstawie dochodu osiągniętego w poprzednim miesiącu. Stopa procentowa składki wynosi 9% dla przedsiębiorców korzystających ze skali podatkowej oraz 4,9% dla tych, którzy wybierają podatek liniowy. Minimalna wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, po wprowadzonych zmianach, nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, zamiast dotychczasowych 100%.
Rok składkowy trwa od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. W związku z tym składka zdrowotna za styczeń 2025 roku nie może być niższa niż 381,78 zł, co stanowi 9 procent minimalnego wynagrodzenia wynoszącego 4242 zł. Natomiast w okresie od lutego 2025 roku do stycznia 2026 roku składka ta nie może być niższa niż 314,96 zł, co stanowi 9 procent od 75 procent minimalnego wynagrodzenia, wynoszącego 4666 zł.
Karta podatkowa
Od stycznia 2025 roku przedsiębiorcy korzystający z karty podatkowej będą płacić niższą składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Nowa stawka będzie obliczana nie od 100% minimalnego wynagrodzenia, które obowiązuje od 1 stycznia 2025 roku, lecz od 75%. Oznacza to, że dla tej grupy przedsiębiorców składka na ubezpieczenie zdrowotne od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 roku wynosi 314,96 zł (4666 zł x 9% = 314,96 zł).
Ryczałtowcy
W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność lub korzystających z ulgi na start, które rozliczają podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wysokość składki zdrowotnej zależy od przychodu oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.
Jeśli przychody z działalności gospodarczej od początku roku kalendarzowego nie przekroczyły 60 tys. zł, podstawa wymiaru składki zdrowotnej będzie obliczana na podstawie 60% prognozowanego wynagrodzenia, co wynosi 5129,51 zł (60% z kwoty 8549,18 zł). W przypadku uzyskania przychodów w przedziale od 60 tys. zł do 300 tys. zł, podstawa będzie obliczana na poziomie 100% prognozowanego wynagrodzenia, co oznacza, że wyniesie 8549,18 zł. Jeśli przychody przekroczą 300 tys. zł, podstawa wymiaru składki zdrowotnej wyniesie 180% prognozowanego wynagrodzenia, co odpowiada kwocie 15 388,52 zł. Składka zdrowotna wynosi 9% podstawy. Oznacza to, że w 2025 roku, w zależności od wysokości przychodu, jej wartość może wynosić: 461,66 zł, 769,43 zł lub 1384,97 zł.
Przedsiębiorca, który przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadził działalność gospodarczą i przychody z tej działalności były opodatkowane na zasadach ogólnych lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może przy określaniu wysokości miesięcznej podstawy wymiaru zadeklarować chęć opłacania składki zdrowotnej na podstawie kwoty przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym. Deklarację tę składa w dokumentach rozliczeniowych za styczeń danego roku. Na przykład, jeśli w poprzednim roku jego przychody przekroczyły 300 tys. zł i zadeklarował opłacanie składek na podstawie tych przychodów, to przez cały rok 2025 będzie uiszczał składkę w wysokości 1384,97 zł.
Składka zdrowotna dla pozostałych osób prowadzących działalność (np. wspólników spółek, twórców, artystów)
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które nie osiągają przychodów z działalności gospodarczej, takie jak wspólnicy określonych spółek, będą zobowiązane do opłacania składki zdrowotnej od 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Dla tej grupy osób składka zdrowotna w 2025 roku wyniesie 769,43 zł (8549,18 zł × 9% = 769,43 zł). Taką samą składkę zapłacą również twórcy i artyści, o ile działalność ta nie jest ich głównym źródłem dochodu.
Dla osób współpracujących z przedsiębiorcami prowadzącymi pozarolniczą działalność lub korzystającymi z ulgi na start, wskaźnik procentowy składki zdrowotnej wynosi 9%. W 2025 roku składka zdrowotna dla nich wyniesie 577,07 zł, obliczana jest na podstawie 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale roku poprzedniego. Oznacza to, że podstawę składki stanowi kwota 6411,89 zł (8549,18 zł × 75% = 6411,89 zł).
ZUS opublikował szczegółowe informacje o wysokości składki zdrowotnej dla firm na swojej stronie internetowej. Jest tam dostępny również kalkulator, który pomaga obliczyć składkę zdrowotną w zależności od formy opodatkowania i wybranego miesiąca.
Od marca renciści oraz wcześniejsi emeryci będą mogli dorabiać do swojego świadczenia większe kwoty niż dotychczas. Niższy, bezpieczny próg zarobków wzrasta o niemal 221 zł, osiągając wartość 5934,10 zł brutto, natomiast wyższy próg zwiększa się o około 410 zł, wynosząc 11 020,40 zł brutto.
Nowe limity przychodu będą obowiązywać od marca do maja 2025 r. Pracujący renciści i emeryci, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), powinni je uważnie monitorować. W przypadku przekroczenia ustalonych progów – 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – ZUS może zmniejszyć lub zawiesić wypłacane świadczenie - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Miesięczne zarobki nieprzekraczające 5934,10 zł brutto, które stanowią 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nie wpłyną na wysokość emerytury lub renty wypłacanej przez ZUS. Natomiast w przypadku, gdy miesięczny przychód od którego odprowadzane są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, przekroczy 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli od 1 marca kwotę 11 020,40 zł brutto, ZUS może zawiesić wypłatę świadczenia.
Jeśli przychód przekroczy 5934,10 zł brutto, ale nie będzie wyższy niż 11 020,40 zł brutto, ZUS może zmniejszyć wypłacane świadczenie o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia, która wynosi:
Niektórzy mogą dorabiać bez żadnych ograniczeń
Emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), mogą uzyskiwać dodatkowe przychody bez żadnych ograniczeń. Ich świadczenie nie zostanie zmniejszone ani zawieszone, nawet jeśli uzyskają przychód powyżej 70% lub 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Istnieje jednak jeden wyjątek od tej zasady: jeśli ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego, która od marca tego roku wynosi 1878,91 zł brutto. W sytuacji, gdy przychód przekroczy wysokość podwyższenia do minimum emerytury, świadczenie za dany okres zostanie wypłacone w niższej kwocie, tj. bez dopłaty do minimum.
Niektórzy renciści, w tym osoby pobierające renty dla inwalidów wojennych oraz inwalidów wojskowych, mogą pracować bez ograniczeń zarobkowych, o ile ich niezdolność do pracy jest związana ze służbą wojskową. Ten przywilej dotyczy również osób pobierających renty rodzinne po uprawnionych do tych świadczeń. Bez ograniczeń mogą również dorabiać osoby pobierające rentę rodzinną, która jest kwotowo korzystniejsza od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego.
Źródło: nadesłane, Krystyna Michałek regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim
