Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku zmieniająca ustawę Prawo o ustroju sądów powszechnych wejdzie w życie dopiero z dniem 14 czerwca 2011 roku. Z tym też dniem traci moc Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie szczegółowego trybu zgłaszania radom gmin kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia. Co prawda, nie ma żadnych przeciwwskazań prawnych, aby już w tej chwili dokonywać zgłoszeń kandydatów. Jednakże wraz ze zmianą ustawy, zgłoszenia dokonane według dotychczasowych przepisów, rady gmin będą zmuszone odrzucić jako niespełniające wymogów formalnych. Na stronach internetowych Ministerstwa (http://bip.ms.gov.pl/pl/ministerstwo/sady-powszechne/) znajdujemy jedynie lakoniczną informację: „W związku z planowanym w najbliższym czasie wejściem w życie nowego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia zmianie ulegnie m.in. wzór karty zgłoszenia kandydata na ławnika.”.
Nowe zasady wyboru ławników wprowadzają dość istotne różnice, warto je więc przybliżyć.
W związku z nową ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 roku o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych kandydatów na ławników mogą zgłaszać radom gmin, prezesi właściwych sądów, stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, zarejestrowane na podstawie przepisów prawa, z wyłączeniem partii politycznych, oraz co najmniej pięćdziesięciu obywateli mających czynne prawo wyborcze, zamieszkujących stale na terenie gminy dokonującej wyboru, w terminie do dnia 30 czerwca ostatniego roku kadencji.
Do zgłoszenia kandydata na ławnika dokonanego na karcie zgłoszenia dołącza się następujące dokumenty:
1) informację z Krajowego Rejestru Karnego dotyczącą zgłaszanej osoby,
2) oświadczenie kandydata, że nie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,
3) oświadczenie kandydata, że nie jest lub nie był pozbawiony władzy rodzicielskiej, a także, że władza rodzicielska nie została mu ograniczona ani zawieszona,
4) zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania funkcji ławnika,
5) dwa zdjęcia zgodne z wymogami stosowanymi przy składaniu wniosku o wydanie dowodu osobistego.
Wzór karty określa załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników i będzie on dostępny z chwilą opublikowania w/w rozporządzenia :
1. na stronie internetowej www.ms.gov.pl,
2. w siedzibie Urzędu Miejskiego przy Placu Dekerta 8 w biurze Rady Miejskiej (pokój nr 19 I piętro), w godzinach pracy urzędu.
Do zgłoszenia kandydata na ławnika dokonanego na karcie zgłoszenia przez stowarzyszenie, inną organizację społeczną lub zawodową, zarejestrowaną na podstawie przepisów prawa, dołącza się również aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, albo odpis lub zaświadczenie potwierdzające wpis do innego właściwego rejestru lub ewidencji dotyczące tej organizacji. Koszt opłaty za wydanie aktualnego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego albo odpisu lub zaświadczenia z innego właściwego rejestru lub ewidencji ponosi podmiot, którego dotyczy odpis lub zaświadczenie.
Do zgłoszenia kandydata na ławnika dokonanego na karcie zgłoszenia przez obywateli dołącza się również listę osób zawierającą imię (imiona), nazwisko, numer ewidencyjny PESEL, miejsce stałego zamieszkania i własnoręczny podpis każdej z pięćdziesięciu osób zgłaszających kandydata. Koszt opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego oraz opłaty za badanie lekarskie i za wystawienie zaświadczenia lekarskiego ponosi kandydat na ławnika.
Zgłoszenia kandydatów, które wpłyną do rady gminy po upływie terminu, o którym mowa w § 1, a także zgłoszenia, które nie spełniają wymagań formalnych, o których mowa w § 2-5 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, pozostawia się bez dalszego biegu. Przywrócenie terminu do zgłoszenia kandydatów jest niedopuszczalne.
Karty zgłoszeń będą przyjmowane w sekretariacie Urzędu Miejskiego w Lipnie pokój nr 16 (I piętro) do dnia 30 czerwca 2011 roku w godzinach pracy Urzędu.
Kto może kandydować na ławnika?
Zgodnie z art. 158 i 159 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.01.98.1070 ze zmianami) :
1. Ławnikiem może być wybrany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
2) jest nieskazitelnego charakteru,
3) ukończył 30 lat,
4) jest zatrudniony, prowadzi działalność gospodarczą lub mieszka w miejscu kandydowania co najmniej od roku,
5) nie przekroczył 70 lat,
6) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków ławnika,
7) posiada co najmniej wykształcenie średnie.
2. Ławnikami nie mogą być:
1) osoby zatrudnione w sądach powszechnych i innych sądach oraz w prokuraturze,
2) osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można żądać
skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego,
3) funkcjonariusze Policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń,
4 adwokaci i aplikanci adwokaccy,
5) radcy prawni i aplikanci radcowscy,
6) duchowni,
7) żołnierze w czynnej służbie wojskowej,
8) funkcjonariusze Służby Więziennej,
9) radni gminy, powiatu i województwa.
3. Nie można być ławnikiem jednocześnie w więcej niż jednym sądzie.
