O Świętach Wielkiej Nocy

Święta Wielkanocne, mimo iż nie tak hucznie obchodzone jak Święta Bożego Narodzenia, są najważniejszym świętem w katolickim roku liturgicznym. Upamiętniają one śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa.

Okres Świąt Wielkiej Nocy poprzedzony jest czterdziestodniowym Wielkim Postem – czasem czuwania i modlitwy, a Niedzielę Wielkanocną poprzedza cykl zwany Triduum Paschalnym, rozpoczynający się Wielkim Czwartkiem a kończący Wigilią Paschalną. Każdy z tych dni upamiętnia ważne wydarzenia życia Chrystusa.

Wielkanoc jest świętem ruchomym. Może przypadać pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia. Dość długo spierano się kiedy Wielkanoc ma być obchodzona. Dopiero podczas soboru nicejskiego w 325 r.. ustalono, że obchodzić ją będziemy w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca.

W roku 1583 po wprowadzeniu kalendarza gregoriańskiego pojawiły się rozbieżności pomiędzy datą Wielkanocy obchodzoną w Kościele prawosławnym, a datą w Kościele katolickim. W Kościele prawosławnym Wielkanoc (Pascha) obchodzona jest wg dat kalendarza juliańskiego.

Wielki Czwartek

Wielki Czwartek jest pierwszym dniem Triduum Paschalnego. Celebrowana tego dnia msza święta, upamiętnia Ostatnią Wieczerzę, podczas której Jezus ustanowił sakramenty Kapłaństwa i Eucharystii. Według Pisma Świętego, podczas uroczystej wieczerzy spożywanej w towarzystwie Apostołów, Chrystus dokonuje przemienienia chleba i wina w swoje ciało i krew. Łamiąc się pokarmem ze swoimi uczniami, przekazuje im swoje posłannictwo. Przemienienie to uważane jest za pierwszą Eucharystię w historii Kościoła, a przekazanie posłannictwa za ustanowienie sakramentu kapłaństwa. Między innymi dlatego, w trakcje trwania mszy świętej, wszystkie osoby duchowne odnawiają swoje śluby kapłańskie.

Wielki Piątek

Wielki Piątek jest dniem upamiętniającym mękę i śmierć Jezusa na krzyżu. Tego dnia nie odprawia się mszy świętej, ołtarze są puste a kościoły nie przystrojone. Wiernych obowiązuje post ścisły – zarówno jakościowy i ilościowy. Jest to dzień skupienia i kontemplacji, wielu zaś rezygnuje z oglądania telewizji czy słuchania muzyki. Zazwyczaj, celebracja Wielkiego Piątku rozpoczyna się drogą krzyżową. Następnie, podczas wieczornego nabożeństwa, ma miejsce czytanie całej męki pańskiej, która w wielu kościołach jest śpiewana bądź tez czytana z podziałem na role. Mimo iż kościoły nie są tego dnia przystrojone, w bocznych nawach znajdują się pięknie udekorowane groby Pańskie z figurą martwego Chrystusa. Honorowym miejscem w kaplicy Grobu Pańskiego powinien być ołtarz, choćby przenośny, oraz tabernakulum do przechowania puszek z Najświętszym Sakramentem.

Wielka Sobota

Mimo iż Wielka Sobota jest również dniem żałoby po śmierci Jezusa, dzień ten jest dniem radosnego święcenia pokarmów. Od wczesnych godzin porannych, wierni całymi rodzinami adorują Najświętszy Sakrament, znajdujący się w strzeżonym przez wartę Grobie Pańskim. Kościoły przepełnione są wiernymi i duchownymi skupionymi na modlitwie. Tego dnia również nie odprawia się mszy świętej.

Według kultywowanej od setek lat tradycji, wierni przynoszą w koszach potrawy wielkanocne, aby je poświęcić lub zapraszają kapłana do domu, gdzie święcony jest cały stół z potrawami. Złożone w koszach pokarmy nazywa się popularnie święconką bądź święconym.

Wigilia Paschalna i Niedziela Wielkanocna

Wigilia paschalna i Niedziela Wielkanocna są wyrazem uroczystego świętowania zmartwychwstania Pańskiego.

Do niedawna Wielka Niedziela rozpoczynała się poranną mszą znaną jako rezurekcja (resurrectio łac. oznacza zmartwychwstanie), którą zapowiadało uroczyste bicie w dzwony głoszące zmartwychwstanie Chrystusa.

Obecnie Kościół powrócił do celebrowania nocnej Liturgii Wigilii Paschalnej, którą do osiemnastego wieku odprawiano o północy, by potem świętować zmartwychwstanie uroczystą, poranną procesją.

Poniedziałek Wielkanocny

Drugi dzień Świąt - Poniedziałek Wielkanocny - znany jest przede wszystkim jako dzień wzajemnego oblewania się wodą. W zależności od regionu Polski, święto to nazywane jest Lanym Poniedziałkiem, Śmigusem-dyngusem, Polewanką czy Oblewanką. Dzień ten, będący dniem odpoczynku i gromadzenia się przy wspólnym, świątecznym stole, pełen jest radości i śmiechu towarzyszącego dzieciom i młodzieży podczas skrapiania się wodą. Zwyczaj ten, nawiązujący do dawnych praktyk pogańskich, symbolizuje budzenie się przyrody do życia oraz odnawialną zdolności ziemi do rozrodu. Woda miała za zadanie oczyścić mieszkańców wiosek i miast z chorób i brudu by mogli wejść w nowy okres wiosenny z czystym ciałem i duszą. Do dziś obserwuje się gospodarzy kropiących wodą święconą pola, by zagwarantować urodzaj na nadchodzący rok i uchronić plony od zepsucia.